Obsada

Lee Marvin, Ernest Borgnine, Charles Bronson, Jim Brown, John Cassavetes, Richard Jaeckel, George Kennedy, Trini López, Ralph Meeker, Robert Ryan, Telly Savalas, Donald Sutherland

nagrody

awards: Oscar 1968 – najlepsze efekty dźwiękowe, American Cinema Editors 1968 – najlepszy montaż w filmie fabularnym, Laurel Awards 1968 – najlepszy aktor, najlepszy aktor drugoplanowy

Opis filmu

Jest rok 1944. Amerykanie szukają pomysłu na przyspieszenie działań wojennych w Europie. Nadarza się ku temu okazja – wysocy rangą niemieccy oficerowie zbierają się w jednym z francuskich zamków, by wypocząć. Ich likwidacja może oznaczać paraliż nazistowskiej armii. Major John Reisman tworzy oddział świetnie wyszkolonych komandosów, którzy podejmą się samobójczej misji. Ekipę Reisman kompletuje z więźniów skazanych na wieloletnie wyroki oraz oczekujących na karę śmierci.

Parszywa dwunastka, klasyczny film Roberta Aldricha, to przykład kina wojennego, jakiego nikt już nie robi. Szokująca jak na swoje czasy brutalnością i ironią adaptacja popularnej książki E.M. Nathansona dziś jest przede wszystkim okazją do zobaczenia kilkunastu silnych, charakterystycznych aktorów w jednym obrazie. Wystarczy wymienić: Charlesa Bronsona, Telly’ego Savalasa, Donalda Sutherlanda czy Johna Cassavetesa, który za swoją rolę otrzymał nominację do Oscara. Co ciekawe, Lee Marvin, który wcielił się w majora Reismana po tym, jak rolę odrzucił John Wayne, nazwał film śmieciem niemającym nic wspólnego z realiami wojny.

Końcowy efekt to niewątpliwa zasługa talentu reżysera, którego żelazna ręka sprawiła, że film nie rozpada się na szereg pojedynczych akcji. O determinacji Aldricha najlepiej świadczy fakt, że był pewniakiem w nominacjach do Oscara za reżyserię, pod warunkiem jednak, że wytnie scenę, w której Jim Brown wrzuca granat do cywilnego schronu. Reżyser odmówił, tracąc tym samym jedyną w życiu szansę na nagrodę Akademii.

Samuel Nowak