Mężowie

Husbands

reż. John Cassavetes / USA 1970 / 131’

napisy: polskie

retrospektywa: John Cassavetes

Cienie, Dziecko czeka, Dziecko Rosemary, Gloria, Kobieta pod presją, Mężowie, Minnie i Moskowitz, Parszywa dwunastka, Premiera, Spóźniony blues, Strumienie miłości, Twarze, Wielki kłopot, Zabójstwo chińskiego bukmachera

Indeks cyklu

Niezbędnik Cassavetysty

Warto wiedzieć

Cassavetes studiował literaturę na Colgate University i aktorstwo w Academy of Dramatic Art w Nowym Jorku. Na początku lat 50. zadebiutował na deskach prowincjonalnych teatrów i kilkoma epizodami w telewizji. Parę lat później zyskał popularność tytułową rolą w serialu Johnny Staccato. Wyreżyserował też kilka odcinków tego serialu: Murder for Credit (1959), Evil (1959), A Piece of Paradise (1959), Night of Jeopardy (1960) oraz Solomon (1960).

Cassavetes był też uznanym aktorem. Grał na przykład w Dziecku Rosemary, a za rolę Victora R. Franko, jednego ze skazańców z Parszywej dwunastki, otrzymał nominację do Oscara. Gaże aktorskie pozwalały Cassavetesowi na realizowanie własnych niezależnych produkcji.

W swych projektach Cassavetes angażował całe swoje najbliższe otoczenie - zaczynając od żony - aktorki Geny Rowlands i dzieci - Nicka Cassavetesa - poprzez swoją matkę i teściową, a także grono zainteresowanych jego twórczością przyjaciół - Petera Falka, Bena Gazzarę, Seymoura Cassela. Z Casselem Cassavetes zrealizował 15 projektów filmowych, z żoną Geną Rowlands - aż 25, a z Peterem Falkiem - 17.

Peter Falk, przyjaciel Johna Cassavetsa i aktor w wielu jego filmach, zyskał popularność rolą niefrasobliwego detektywa Columbo. Cassavetes zagrał w jednym z odcinków serialu (odcinek Étude in Black 1972), który także wyreżyserował.

Nick Cassavetes jest synem Johna Cassavetesa i Geny Rowlands. Jest reżyserem, aktorem i scenarzystą. Doświadczenie aktorskie zbierał, grając w filmach ojca np. w obrazie Mężowie.

Za film Cienie (1959) Cassavetes otrzymał nagrodę Nagrodę im. Pasinettiego. O obrazie można przeczytać w artykule Stanisława Janickiego: Cienie - jaskółka Nowej Fali, "Film" 1961, nr 22, str. 8.

O filmie Spóźniony blues (1961) można przeczytać w "Filmie" z 1962 roku, nr 6, str. 14, rubryka: Filmy, o których się mówi.

O filmie Dziecko czeka (1963) można przeczytać w "Filmie" z 1963 roku, nr 13, str. 3, rubryka: Filmy, o których się mówi oraz w artykule Jana Olszewskiego pt. W imię posłannictwa?, "Film" 1966, nr 13, str. 7.

Film Twarze (1968) miał trzy nominacje do Oscara, jednak żadnego nie dostał. Podobnie było z nominacją do Złotego Lwa. Otrzymał za to mnóstwo innych nagród, np. dla najlepszego aktora (John Marley) na festiwalu filmowym w Wenecji w 1968 roku. O Twarzach można przeczytać w: "Film" 1968, nr 52, str. 3, rubryka: Filmy, o których się mówi.

Film Mężowie (1970) był nominowany do Złotych Globów za najlepszy scenariusz, którego autorem był Cassavetes. Warto przeczytać notkę "z epoki", czyli rubrykę Filmy, o których się mówi w: "Film" 1971, nr 22, str. 3, a także sprawozdanie z produkcji filmu pt. Dziecko w mężczyźnie, "Film" 1969, nr 40, str. 12-13. O filmie ciekawie i wnikliwie pisała też Elżbieta Durys w artykule Rytualne strukturowanie doświadczeń. "Mężowie" Johna Cassavetesa, "Kwartalnik Filmowy" 2003, nr 41-42 (wiosna-lato), str. 296-310.

Film Kobieta pod presją (1974) został obsypany nagrodami - poza dwoma nominacjami do Oscara dla najlepszej aktorki i najlepszego reżysera - Gena Rowlands za rolę w tym filmie otrzymała Złoty Glob dla najlepszej aktorki, na festiwalu filmowym w San Sebastián film nagrodzono honorowym wyróżnieniem oraz nagrodą dla najlepszej aktorki i Srebrną Muszlą dla najlepszego reżysera.

Film Zabójstwo chińskiego bukmachera (The Killing of a Chinese Bookie, 1976) był pierwotnie pokazywany w Polsce pod tytułem: Zabójstwo chińskiego maklera. Pierwsze tłumaczenie tytułu (makler) było pomyłką wynikającą z nieznajomości kontekstu. Później się z tego tłumaczenia wycofano i już poprawnie podawano bukmachera w tytule. W wielu opracowaniach jednak nadal ten mylny tytuł funkcjonuje.

Film Premiera (1977) był nominowany do Złotych Globów, a Gena Rowlands otrzymała za rolę w tym filmie Srebrnego Niedźwiedzia na festiwalu filmowym w Berlinie w 1978 roku.

Za rolę w filmie Gloria (1980) Gena Rowlands była nominowana do Oscara i Złotych Globów. Film zdobył też Złotego Lwa na festiwalu w Wenecji w 1980 roku. Polecamy lekturę artykułu Izabeli Paji pt. Pod presją, ale w glorii. Gena Rowlands w filmach Johna Cassavetesa, "Kwartalnik Filmowy" 2002, nr 37-38 (wiosna-lato), str. 141-146.

Film Strumienie miłości (1984) zdobył Złotego Niedźwiedzia i nagrodę FIPRESCI na festiwalu filmowym w Berlinie w 1984 roku. O filmie pisał Jerzy Płażewski w artykule Na wariackich papierach, "Kino" 1984, nr 12, str. 47-48.